Herhangi bir nedenden ötürü süt dişlerinin çürümesi ya da erken dönemde kaybı çevresinde bulunan dişlerin diş kaybından ötürü oluşan boşluğa doğru ilerlemesine ve diş yapısında çarpık bir oluşuma neden olur. Boş kalan süt dişi bölgesine daimi dişler çıkana kadar yer tutucu uygulaması yapılarak bu alan korumaya alınır.

Yer tutucular kişiye özel olarak hazırlandığı için uygulaması da kullanımı da rahattır. Kaybedilen dişin sayısına, yerine ve dişin gelişimine göre yer tutucu uygulaması sabit ya da hareketli olarak uygulanabilir.

Ne zaman müdahale edilmeli?

Süt dişi kaybından sonra en fazla kayma ilk 2.hafta ile 6.ay arasında oluşmaktadır. Dişler çekildikten sonra 1 hafta-10 gün içerisinde yaranın iyileşmesi tamamlanınca ölçü alınıp yer tutucu hazırlanmalıdır. 3-4 yaş öncesi çocuklarda köpek dişlerinin arasında erken süt ön dişlerin kaybı sonrasında yer kaybı meydana gelmediği için yer tutucu yapmaya gerek yoktur. 

Yer tutucu yapımı için çekilen röntgende gelişmekte olan azı dişlerinin üstlerindeki kemik seviyesi miktarı değerlendirilmektedir. Bu dişlerin 1 mm kemiği eritip hareket etmeleri az 6 ay sürmektedir. Yer tutucu ihtiyacının değerlendirilmesinde hastanın kronolojik yaşına değil dental yaşına bakılmaktadır. Diş yaşı ise dişlerin köklerinin ve kronun kireçlenme ve sürme zamanı ile ilgilidir. Dişler genelde köklerinin 4’te 3’ü tamamlanınca sürerler. Bundan önce kemik kaybı olmuşsa sürmenin hızlanacağına güvenilmemelidir ve yer tutucu yapılması gerekmektedir.

Yer tutucu çeşitleri:

Lingual Ark 

 Alt çenede birden fazla ya da çift taraflı diş kayıplarında uygulanır. Birden fazla dişin yeri korunacaksa bu tür yer tutucu uygulanır. Sabit bir yer tutucu olduğu için kullanımı kolaydır.

Nance Apareyi

Üst çenede birden fazla diş kaybı olduğunda uygulanır. Azı dişlerinden destek alarak damak kubbesine bir buton aracılığıyla yaslanır. Damak kubbesinden destek alındığı için azı dişlerinin öne kayması önlenmiş olur. Kullanımı kolaydır.

Band Loop Yer Tutucu 

Üst ya da alt çenede gerçekleşen tek diş kaybında tek ya da çift taraflı olarak uygulanabilir. Kullanımı oldukça kolaydır. Daimi diş sürmeye başladığında kolayca çıkarılabilir. Bu tip yer tutucular daha az yer tutarlar ve çocuklarda uyum ihtiyacı gerektirmezler.

Trans Palatal Ark 

Yine üst çenede birden fazla diş kaybı olduğunda kullanılır. Azı dişlerinden destek alarak azı dişlerinin çekim boşluğuna kaymasına engel olur. Sabit bir apareydir.